Domański: 4,6 mld zł na elektrownię jądrową w 2025 roku

Budowa pierwszej w Polsce dużej elektrowni jądrowej jest kluczowym elementem procesu transformacji energetycznej i jednocześnie jednym z największych wyzwań cywilizacyjnych, z jakim przyszło się mierzyć administracji rządowej po 1989 roku. Po kilkunastu latach impasu sprawy nabrały wyraźnego przyspieszenia w ostatnich latach. Szczególnie przełomowy w tym względzie był rok 2023 – wydano wówczas decyzję lokalizacyjną i decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, a także podpisano umowę na wykonanie dokumentacji projektowej dla inwestycji z amerykańskim partnerem.

Do tej pory nie zabezpieczono jednak finansowania dla zadania. Wiadomo jednak, że znaczną część funduszy wyłoży polskie państwo poprzez dokapitalizowanie spółki celowej Polskie Elektrownie Jądrowe na kwotę 60 mld zł. Jednocześnie 70% kosztów inwestycji miałoby zostać sfinansowanych z kapitału dłużnego. Szczególną rolę w tym zakresie ma mieć Export-Import Bank of the United States, popularnie określany po prostu jako EXIM Bank. Wobec ograniczonej podaży długoterminowych oszczędności w polskim systemie finansowym sfinansowanie inwestycji wyłącznie przez polskie banki nie jest możliwe.

Udzielenie finansowania dłużnego przez banki i inne instytucje finansowe oraz pozyskanie środków finansowych poprzez emisję obligacji nie będą jednak możliwe bez spełnienia określonych warunków. Wśród nich należy wskazać choćby na zatwierdzenie przez Komisję Europejską mechanizmu wsparcia dla inwestycji. Jak informowaliśmy na łamach “Rynku Infrastruktury”, rząd stawia na kontrakt różnicowy, polegający na symetrycznym wyrównywaniu różnic cen rynkowych względem przyjętej ceny referencyjnej. Kolejnym warunkiem jest dysponowanie przez spółkę celową powołaną do realizacji inwestycji kapitałem własnym. Przełom w tym kontekście ma przynieść kolejny rok.

Trzeba jednocześnie podkreślić, że nie będzie do pierwsze dokapitalizowanie Polskich Elektrowni Jądrowych, lecz kontynuacja procesu zainicjowanego jeszcze pod koniec rządów Prawa i Sprawiedliwości. Dokapitalizowanie przewidziane na przyszły rok będzie jednak historycznie największe, zaś dotychczas przekazane przez Skarb Państwa środki umożliwiłyby jedynie utrzymanie działalności przez kolejnych kilkanaście miesięcy. Jak powiedział minister finansów Andrzej Domański podczas Campusu Polska Przyszłości, w budżecie państwa na rok 2025 przewidziano 4,6 mld zł na projekt budowy elektrowni jądrowej.

Minister finansów podkreślił w tym kontekście wagę transformacji energetycznej w kontekście przyszłości Polski. – Poprzednie 35 lat to czas olbrzymiego sukcesu gospodarczego Polski. Te silniki wzrostu gospodarczego, które przez dekady napędzały Polskę, stają się coraz mniej wystarczające – powiedział Andrzej Domański, wskazując, że wysokie ceny energii elektrycznej w porównaniu z państwami Europy Zachodniej są coraz bardziej problematyczne dla międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki.

Nie sposób nie zauważyć, że lawinowy wzrost cen energii elektrycznej, jaki nastąpił w Polsce w ostatnich latach, jest w dużej mierze spowodowany polityką klimatyczną Unii Europejskiej. Cena uprawnienia do emisji tony CO2, wynosząca obecnie ok. 70 euro, sięgała w ubiegłym roku nawet ponad 100 euro. Tymczasem jeszcze przed 2020 rokiem w kilku kwartałach poprzedzających pandemię COVID-19 wynosiła nieco ponad 20 euro, natomiast przed 2018 rokiem oscylowała w przedziale 5-10 euro. W zaistniałych okolicznościach trudno mówić o sprawiedliwej transformacji, uwzględniającej historyczne uwarunkowania związane ze szczególnie istotną rolą górnictwa węgla kamiennego w zapewnieniu Polsce bezpieczeństwa energetycznego.